پوسیدگی دندان

پوسیدگی دندان از مهم‌ترین بیماری‌های دهان و دندان است و عوامل متعددی در شروع پیشرفت آن دخالت دارد. این بیماری قابل پیشگیری و کنترل است: به استثنای موارد خاص، سرعت پیشرفت کندی دارد، لذا به ما فرصت می‌دهد در صورت انجام تدابیر پیشگیری مناسب، آن را تحت کنترل درآوریم.

پوسيدگی دندان و عوامل مؤثر بر آن

پوسیدگی دندان  يا همان كرم خوردگی دندان، انهدام انساج سخت دندان كه معمولا با درد همراه است می باشد.

كرم خوردگی يا پوسيدگی دندان براي تمام افراد بشر رخ مي دهد.

به طور كلی عواملی كه در ايجاد پوسیدگی دندان دخالت دارند عبارتند از:

1. كمبود ويتامين های ( آ ، ث ، د و كلسيم و فسفر )
2. عوامل ارثی، بهداشتی، شكل فيزيكی دندان ( چاله های عميق Deep pits و شكاف های عميق Deep fissure )
3. عوامل تغذيه ای و بالاخره تركيب بزاق و مقدار ايمونوگلبولين آن (IGA).

درهنگام پوسيدگی دندان ، آب سرد و خوردن شيرينی باعث احساس درد در دندان می گردد و در غير اين صورت دندان بدون درد است.

وقتی كه دندانی در اصطلاح می پوسد، نسبت به گرما و تماس با شيرينی جات حساس می شود و بر روي آن نقاطی تيره رنگ پديد می آيد.

پوسيدگی دندان در طفوليت و جوانی بيشتر از ساير سنين است. بنابراين سن يكی از عوامل مؤثر بر پوسیدگی دندان های ماست. در كسانی كه شيرينی پز هستند و يا با مواد مختلف شيميايی به خصوص اسيدها سر و كار دارند پوسيدگی دندان ديده می شود.

راه های پيشگيری از پوسيدگی دندان

1. افزودن فلوئور به آب آشاميدنی و رساندن آن به حد استاندارد.
2. مسواک زدن بعد از خوردن غذا و همچنين قبل از خوابيدن.
3. پركردن دندان يا ترميم آنها، برداشتن پوسیدگی های دندان و ترميم آن ها با مواد پركردنی مختلف.
4. استفاده ی كمتر از تنقلات و شيرينی جات.

جرم دندان چيست؟

در صورت اين كه مدتی مسواک نزنيم و پلاک (لايه ای چسبنده وغير قابل ديد كه علت ايجاد كننده نسوج اطراف دندان می باشد) را به طور كامل از روی دندان هايمان پاك نكنيم به مرور زمان تبديل به جرم می شود.

ما خود قادر به برداشتن جرم از روی دندان نيستيم، زيرا جرم چنان محكم به دندان ها چسبيده است كه تنها دندان پزشک قادر به برداشتن آن است.

جرم گيری دندان به سلامت لثه كمک مي كند. جرم هايی كه در بالای لثه بر روی دندان ها تشكيل می شوند قابل رؤيت هستند. اين جرم ها به صورت رسوب هايی به رنگ قهوهای و يا سياه در اطراف طوق دندان ها ديده می شوند.

سطح خشن جرم يكی از محل های شايع تجمع پلاک است. حتی اگر يك روز در مسواک زدن يا استفاده از نخ دندان كوتاهی شود، بلافاصله مراحل اوليه ی تشكيل جرم و پوسیدگی دندان آغاز خواهد شد.

بهداشت دهان و دندان برای مادران:

يک زن حامله علاوه بر حفظ سلامت دهان و دندان خود، مسئوليت دندان های جنين خود را نيز بر عهده دارد. در اين دوران فرد بايد از خوردن مواد قندی به دلیل جلوگیری از خرابی های دندان خودداری كند.

از آنجا كه در ماه های آغازين حاملگی، شخص پريشان است، لذا برای پيشگيری از بروز هر گونه نقصی در جنين، ضروری است كه مراجعه به دندان پزشک را به ماه های چهارم و پنجم و يا ششم موكول كند، چون در ماه های آخر حاملگی، جنين بزرگ شده و قرار گرفتن زن حامله در چنين وضعيتی روي صندلی دندان پزشکی مشكل است و هم چنين به علت اضطراب در حين انجام معالجه، وی را به يک زايمان زود رس تهديد می نمايد.

وقتی كودک 2 ساله شد بايد والدين عمل مسواک زدن را برای او انجام دهند.

نقش مراقبين بهداشت مدارس در حفظ سلامتی دندان  های دانش آموزان:

يكي از مهم ترين علت هايی كه باعث غيبت موجه دانش آموزان می شود، ناراختی های مربوط به دندان های آن ها است. دانش آموزان از نظر دندان پزشکی، در محيط مدرسه با سه مشكل اساسی زير رو به رو هستند:

1. پوسيدگی دندان و عوارض آن
2. فقر تغذيه
3. شكستگی دندان ها

متاسفانه در حال حاضر، فروشگاه های مدارس يکی از مهم ترين مراكز عرضه ی مواد قندی پوسيدگی زا مانند انواع شكلات ها، بيسكويت های شيرين، نوشابه و بستنی و… می باشد. بر كار اين فروشگاه ها بايد نظارت وجود داشته باشد.

مراقبين بهداشت مدارس در زمينه ی بهداشت دهان و دندان دانش آموزان می توانند فعاليت های زير را بر عهده گيرند:

1. آموزش روش صحيح مسواک زدن
2. معاينه دهان و دندان دانش آموزان
3. نظارت بر فروشگاه مواد غذايی مدرسه
4. كنترل همه ی عواملی كه می توانند نقشی در ايجاد صدمات دندانی برای كودكان داشته باشد.
5. و …

سیگار عامل نابودی دندان ها

بيماری های لثه و بافتهای اطراف دندان و مشکلاتی همچون پوسیدگی دندان در افراد سيگاری به مراتب جدی تر از افراد غيرسيگاری است.

وقتی كه دود سيگار با فشار بيرون رانده می شود، ذرات ميكروسكپی مواد خارجی، درون غشای ظريف دهان و لثه نفوذ كرده و در آنجا جمع می شود. اين تجمع دير يا زود به حوزه ی استخوانی محل قرار گرفتن دندان آسيب می رساند. با افزايش حجم تورم، لثه شروع به از بين رفتن و پوسیدگی دندان می شود.

مسواک زدن

بعضی از مسواک ها خصوصيات يک مسواک خوب را ندارند بنابراين برای سلامت دهان مضر هستند و باعث پوسدگی دندان میشود. سطح يک مسواک خوب بايد بين 2/5 الی 3/5 سانتی متر و عرض آن 8 تا10 ميلی متر بوده، 3 تا 4 رديف دستجاب مويی در سطح صاف آن باشد.

مقاومت مسواک هايی كه موهای آن ها از جنس نايلون است، بيشتر از ساير مسواک ها می باشد. زيرا اين مو ها قابليت ارتجاعی زيادی دارند. مسواک هايی كه داراي موهای نرم هستند، بهترين نوع مسواک به شمار می آيند.

اگر بخواهيم دندان های سالمی داشته باشيم بايد آن ها را مسواک بزنيم و براي اين كار لازم است روش صحيح مسواک زدن را یاد گرفته باشيم.

روش صحيح مسواک زدن به شرح زير است:

1. مسواک را به نحوی كه موهای آن بالبه ی لثه زاويه ی 45 درجه تشكيل دهد بر روی دندان ها قرار می دهيم و چند بار جلو و عقب می كشيم.
2. مسواک را در سطوح خارجی و داخلی دندان های طرفين فک بالا و پايين و دندان های كرسی طوری قرار می دهيم كه موهای آن در ناحيه ی طوق در زير لثه بروند. سپس مسواک را در جهت چپ و راست حركت مي دهيم. پس از تكرار اين كار، چندين بار مسواک را از لثه به طرف لبه دندان می كشيم. در سطوح داخلی دندان های جلوی فک بالا و پايين مسواک را به طور عمود قرار می دهيم و چند بار به آن حركت ارزشی و چند بار حركت به طرف بالا می دهيم.
3. مسواک را بر روي سطح جونده قرار می دهيم و مسواک را به جلو و عقب حركت می دهيم. بايد توجه داشته باشيم كه نبايد مسواک را با فشار زياد بر روی دندان ها بكشيم.
4. سطح زبان را هم مسواک می زنيم زيرا اين كار باعث از بين رفتن باكتری های روی زبان و هم چنين ايجاد بويی تازه در دهان می شود.

مسواک نياز به نگهداری دارد و لذا بايد به روش های نگهداری و استفاده از آن توجه خاصی داشته باشيم.

لذا قابل توجه هست که برای جلو گیری از پوسیدگی دندان مسواک زدن خیلی حاِز اهمیت است

روش های نگهداری از مسواک عبارت انداز:

1. نگه داشتن مسواک در زير شير آب داغ باعث خراب شدن موهای مسواک می شود. بنابراين بايد از گرفتن مسواک در زير شير آب داغ پرهيز شود.
2. قرار دادن در پوش بر روی سطح مسواک، اين كار باعث دوری مسواک از گرد و غبار می شود.
3. تميز كردن مسواک پس از استفاده.
4. به كار گيری روش صحيح در هنگام مسواک زدن.

مشخصات و عمل خمير دندان:

استفاده از خميردندان باعث برداشته شدن خرده های غذايی از روي سطح دندان و نيز جلوگيری از پوسيدگی دندان می شود. عملی را كه به طور معمول و به منظور برداشتن باقيمانده ی مواد غذايي از سطح دندان می باشد و باعث ايجاد دندان های سالم و تميز می شود، عمل آرايشی خمير دندان می گويند.

كار خمير دندان، عمل آرايشی-درمانی آن است. اين عمل شامل استفاده از خميردندان آرايشی (بدون ماده دارويی) می باشد كه سبب برداشتن كامل فيزيكی و ميكانيكی پلاک دندانی ميگردد.

آخرين عملی كه توسط خميردندان انجام می شود، عمل درمانی اين ماده است. اين عمل بر خلاف دو عمل ديگر شامل استفاده از خميردندانی كه حاوی ماده دارويی است، می باشد و باعث می شود كه ماده ی دارويی به سطح دندان يا محيط دهان منتقل گردد.

خمير دندان های درمانی:

خميردندان درمانی به خميردندانی گويند كه حاوی دارو باشد. در اين خميردندان، ماده ای دارويی برای توليد اثرات مفيد در انساج دهانی، در تريب آن به كار رفته است.

خمير دندان دارويی بر روی دندان اثراتی دارد كه عبارتند از:

1. ممانعت يا كاهش پوسیدگی دندان
2. ممانعت يا بهبود بيماری های لثه

خصوصيات يک خميردندان خوب:

1. فاقد مواد شيميایی مضر برای دهان و دندان باشد.
2. از نظر شيمیایی و مكانيکی، دندان ها را به خوبی تميز كند.
3. به مخاط و آنزيم های بزاقی ضرر نرساند.
4. جرم و پوسیدگی دندان را بهبود بخشد

استفاده از نخ دندان

بعضي از افراد با وجود اينكه دارای مسواک خوبی هستند اما باز هم ديده می شود كه نمی توانند دندان هايشان را به خوبی و با رعايت كامل مراحل مسواک زدن، تميز كنند و همین سبب پوسیدگی دندان میشود. به اين افراد توصيه می شود كه علاوه بر مسواک از نخ دندان هم برای از بين بردن باقی مانده ی غذا بر روی دندان های خود، استفاده كنند. بسياری از مردم در ابتدا اين كار را به سختی انجام می دهند اما پس از گذشت مدتی به اين كار عادت می كنند و آن را جزء برنامه های روزانه خود بعد از صرف غذا می دانند.

نخ كشيدن دندان ها از 4 مرحله تشكيل شده است كه رعايت آن ها ضرورت دارد:

• قطع كردن حدود 40 سانتی متر از نخ دندان و سپس پيچيدن آن دور انگشتان ميانی و در انتها گرفتن آن بوسيله انگشت شست و نشانه
• حركت دادن نخ دندان به طور منظم و آرام بين دندان ها
• خم كردن نخ دندان هنگام رسيدن به لثه
• تميز كردن دندان طرف مقابل بدون جدا كردن نخ دندان از جاي خود

دهان شويه ها

دهان شويه ماده ای است كه باعث خوش بو كردن دهان شده و سبب جلوگیری از پوسدگی دندان میشود

دهان شويه ها هم به صورت مايع وجود دارند و هم به صورت قرص .

مواد اصلی دهان شويه های مايع عبارتنداز : الكل، روغن های خوش طعم كننده، مواد رنگی، مرطوب كننده ها، قابض، امولسيون كننده ها، عوامل ضدميكربی، شيرين كننده و مواد دارویی

دهان شويه ها، عمل آرايشی و درماني را انجام می دهند، هدف اصلی استفاده از دهان شويه، هدف آرايشی يعنی خوش بو كردن دهان و نفس است.

دهان شويه ی درمانی محتوای ماده ی دارويی میباشد. اين ماده ی دارويی عمل شيمیایی فيزيولوژيكی فارماكولوژيكی را اعمال می كند.

نكات بسيار مهم بهداشتی برای حفظ سلامت دهان و دندان و جلوگیری از پوسدگی دندان

1. دندان های بچه ها مانند بزرگ سالان جرم می گيرد و بايستی تميز شوند.
2. از تحريک لثه ها به وسيله ی سنجاق و چوب كبريت و … خودداری كنيد.
3. كودكانی كه عادت دارند با شيشه شير بخورند و به خواب بروند، به احتمال زياد دچار پوسيدگی دندان به خصوص در دندان های جلويی خواهند شود.
4. هنگام انتخاب خمير دندان، بايد توجه داشت كه لثه ها و مخاط دهان نسبت به آن حساسيت نداشته باشند.
5. از غذا هايی استفاده كنيد كه مقدار مواد قندی آن متناسب باشد.
6. دقت داشته باشيد پس از نوشيدنی هاي بسيار سرد، بلافاصله نبايد مايعات خيلی گرم نوشيد.
7. استعمال دخانيات به سلامتی دندان ها ضرر می رساند و سبب پوسیدگی دندان میشود.
8. چنان چه مايل به خوردن شيرينی هستيد، سعی كنيد هنگام غذا آن را مصرف و بعد دندان هايتان را مسواک كنيد.
9. دندان های مصنوعی را نيز بايد هميشه تميز نگه داشت.
10. مينای دندان سخت ترين و مقاوم ترين نسجی است كه در بدن انسان وجود دارد، ولی در مقابل مواد قندی به راحتی آسيب پذير است.

درمان پوسیدگی دندان،انواع پوسیدگی دندان،هزینه درمان پوسیدگی دندان،روش توقف پوسیدگی دندان

b2n   yun   lish